บทคัดย่อ (Abstract)

การศึกษาความพร้อม ความเป็นไปได้ สภาพปัจจุบันและศักยภาพขององค์กรทางการศึกษา สำหรับโครงการวิจัยและพัฒนานวัตกรรมการเพิ่มประสิทธิภาพขององค์กรทางการศึกษาด้วยการจัดการความรู้ เป็นการศึกษาระยะก่อนการดำเนินโครงการ มีวัตถุประสงค์หลักของการศึกษา คือ เพื่อศึกษาความพร้อมและความเป็นไปได้ขององค์กรกลุ่มเป้าหมายที่จะเข้าร่วมโครงการวิจัย จำแนกตามพื้นที่ภูมิศาสตร์ กลุ่มเป้าหมายของการศึกษาครั้งนี้ จำแนกเป็น 2 ระดับ ระดับแรก คือ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาที่อยู่ในเขตตรวจราชการ กระทรวงศึกษาธิการ ที่ผ่านการคัดเลือก ด้วยเกณฑ์ต่อไปนี้ ก) ภาวะผู้นำของผู้บริหาร ข) ความเป็นนักวิชาการ ของผู้บริหาร ค) คุณภาพทีมงาน และ ง) สมัครใจเข้าร่วมโครงการ ระดับที่สอง คือ สถานศึกษาในเขตพื้นที่การศึกษาที่ตกเป็นกลุ่มเป้าหมาย ซึ่งให้สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษากลุ่มเป้าหมายเลือกมา จำนวน 4-6 โรง ด้วยเกณฑ์ต่อไปนี้ ก) สำนักงานเขตพิจารณาให้เข้าร่วม ข) โรงเรียนสมัครใจเข้าร่วม รวมกลุ่มเป้าหมาย สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา 17 แห่ง และสถานศึกษา จำนวน 78 โรง ระยะเวลาทำการศึกษาอยู่ระหว่าง มกราคม - มีนาคม 2549 การศึกษาครั้งนี้เก็บข้อมูลโดยการประชุมกลุ่มและให้กลุ่มผู้เข้าประชุม

เล่าเรื่องในประเด็นตามคำถามของผู้วิจัย การประเมินความพร้อมและความเป็นไปได้ในประเด็นต่างๆ จะประเมินจากเรื่องเล่า ประกอบกับข้อมูลที่องค์กรทางการศึกษารายงาน ดังนั้นการประเมินจึงเป็นวิจารณญาณของผู้วิจัยที่ประเมินจากข้อมูลที่รับฟัง สำหรับการทำให้การประเมินมีความเป็นปรนัยนั้น คณะวิจัยได้กระทำโดยให้ผู้วิจัย 2 คน นักวิจัยผู้ช่วย 1 คน ร่วมกันประเมินในการเก็บข้อมูลแต่ละครั้ง และนำข้อมูลมาอภิปรายร่วมกัน ก่อนตัดสินใจประเมินในแต่ละประเด็น หลังจากนั้นจึงรวมคะแนนประเมินเข้าด้วยกัน เพื่อกำหนดระดับความพร้อมและความเป็นไปได้ โดยแยกพิจารณาในกลุ่มของสำนักงานเขตพื้นที่ และในกลุ่มสถานศึกษา ผลการศึกษามีดังนี้

ระดับเขตพื้นที่การศึกษา ผลการศึกษาระดับความพร้อมและความเป็นไปได้ระดับสำนักเขตพื้นที่การศึกษาที่เป็น กลุ่มเป้าหมายของโครงการวิจัย คือ มีสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาที่มีความเป็นไปได้มากและสามารถเป็นต้นแบบของการพัฒนา จำนวน 9 เขต มีความพร้อมและเป็นไปได้มากภายใต้การนิเทศโครงการปกติจำนวน 6 เขต มีความพร้อมและความเป็นไปได้ภายใต้การนิเทศและการดูแลเพิ่มเติม 1 เขต และมีความพร้อมและความเป็นไปได้น้อย 1 เขต

ระดับสถานศึกษา ผลการศึกษาระดับความพร้อมและความเป็นไปได้ระดับสถานศึกษาจำนวน 78 แห่ง ในสำนักเขตพื้นที่การศึกษา 17 เขต ได้ผลว่า มีสถานศึกษาที่มีความเป็นไปได้มากและสามารถเป็นต้นแบบของการพัฒนา จำนวน 19 แห่ง มีความพร้อมและเป็นไปได้มากภายใต้การนิเทศโครงการปกติจำนวน 25 แห่ง มีความพร้อมและความเป็นไปได้ภายใต้การนิเทศและการดูแลเพิ่มเติม 33 แห่ง และมีความพร้อมและความเป็นไปได้นัอย 1 แห่ง

นอกจากการประเมินตามแบบประเมินที่เตรียมไว้แล้ว คณะวิจัยได้เรียนรู้ว่าบางเขตพื้นที่และสถานศึกษาได้เริ่มดำเนินบางส่วนที่เกี่ยวข้องกับการจัดการความรู้ โดยการสนับสนุนจากหน่วยงานอื่นๆ ไปบ้างแล้ว บางแห่งมีการจัดกิจกรรมขึ้นเอง ชึ่งมีลักษณะคล้ายคลึงกับการจัดการความรู้ แต่ไม่เข้าใจว่าสิ่งที่ตนเองกำลังทำนั้นเป็นส่วนหนึ่งของการจัดการความรู้ ข้อมูลจากเรื่องเล่า

ทำให้เห็นว่าในบางกิจกรรมมีการปฏิบัติที่เป็นแบบอย่างที่เป็นเลิศได้ แต่ยังไม่ได้มีการจัดเก็บอย่างเป็นระบบ ไม่เกิดการต่อยอดความรู้ และไม่ได้เผยแพร่ต่อหน่วยงานหรือองค์กรภายนอกเพื่อเกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และเพื่อใช้ประโยชน์อย่างเต็มที่

เอกสารฉบับสมบูรณ์

• เอกสารผลงานวิจัย ส่วนที่ 1 ดาวน์โหลดเอกสาร