บทคัดย่อ (Abstract)

การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อค้นหาแนวทางการจัดการศึกษาที่เหมาะสมเพื่อใช้ในการจัดการศึกษาให้นิสิตแพทย์สามารถพัฒนาตนเองสู่ความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์

วิธีการศึกษา ได้แก่

1.สัมภาษณ์เชิงลึก ผู้ที่สามารถให้ข้อมูลได้มาก 4 กลุ่มได้แก่

1.1 รองคณบดีฝ่ายวิชาการ/การศึกษาของคณะแพทยศาสตร์ต่างๆ ที่มีการจัดการเรียนการสอนถึงชั้นคลินิกแล้วทุกคณะ จำนวน 5 คน

1.2 อาจารย์ในวงการแพทย์ผู้มีประสบการณ์ในการพัฒนานิสิต จำนวน 6 คน

1.3 ผู้เชี่ยวชาญด้านการพัฒนามนุษย์สู่ความสมบูรณ์ผ่านกิจกรรมต่างๆ จำนวน 4 คน

1.4 แพทย์ดีเด่นในชนบทของประเทศ จำนวน 2 คน

2. สนทนากลุ่ม 2 กลุ่ม คือ

นิสิตแพทย์ชั้นปีที่ 6 จำนวน 6 คน และนิสิตแพทย์ชั้นปีที่ 2 จำนวน 6 คน

หลังจากนั้นทำการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) ของข้อความที่ถูกบันทึกไว้ เพื่อค้นหาแก่นสาระและแก่นความหมายของเรื่องที่ศึกษา

ผลการศึกษา พบว่า

ผู้ให้ข้อมูลกลุ่มต่างๆ เสนอกลยุทธ์ วิธีจัดการศึกษา ที่จะช่วยในการพัฒนานักเรียนแพทย์สู่ความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ไว้หลายประการได้แก่

การให้โอกาสผู้เรียนได้สัมผัสประสบการณ์ที่เอื้อให้เกิดการพัฒนา โดยเฉพาะได้สัมผัสชีวิตผู้คนที่มีความทุกข์ยากในชุมชนให้เข้าใจตั้งแต่ต้นก่อนการศึกษาเนื้อหาวิชาทางการแพทย์ว่ามีมิติอื่นของชีวิต ชีวิตเรามีความเรื่อมโยงกับผู้คนอื่นๆ สังคม สิ่งแวดล้อมอย่างแยกกันไม่ออก

การจัดประสบการณ์การเรียนรู้ให้ความสำคัญทั้งประสบการณในหลักสูตร และนอก

หลักสูตรทุกอย่าง เช่นการทำกิจกรรมสโมสรนิสิต การรับน้อง ไม่เว้นแม้กระทั่งกิจกรรมสามัญในชีวิตนักเรียนแพทย์ เช่นการอยู่ร่วมกันในหอพัก เป็นต้น

กิจกรรมในหลักสูตรที่เกี่ยวกับการพัฒนาให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ควรได้รับการจัดสรร

ไว้ชัดเจน ทั้งเวลา เนื้อหา และการวัดประเมินผล

ทั้งนี้เวลาในหลักสูตรไม่ควรมีแต่เวลาเรียนวิชาความรู้จนแน่นเกินไปจนไม่มีเวลาให้

ผู้เรียนมีชีวิตด้านอื่นของมนุษย์ เช่นเวลาที่จะมีสุนทรียะในชีวิต หรือเวลาครุ่นคิดพัฒนาตน

การจัดการศึกษาทั่วไป ควรจัดให้สัมพันธ์กับชีวิตและไปให้ถึงการปฏิบัติและพัฒนาสติปัญญาได้จริง

ควรใช้กลยุทธ์ความเป็นชุมชนให้เพื่อนได้มีบทบาทมากขึ้นในการพัฒนาตนของผู้เรียน

การจัดการเรียนการสนควรเน้นการได้สัมผัสประสบการณ์จริงกับสิ่งที่มีอิทธิพลกระตุ้นความรู้สึกด้านดี หรือปัญญา ซึ่งรวมไปถึงได้สัมผัสประสบการณ์สำคัญคือการเป็นแบบอย่างที่ดีของครู

เน้นให้จัดการเรียนให้ผู้เรียนได้รู้จักการ Reflection ด้วยวิธีการต่างๆ เป็นต้นว่า Reflect ด้วนตนเองผ่านทาง Portfolio, Reflective Diary, การเขียนเรียงความ หรือ Reflect ร่วมกับเพื่อนๆ โดยผ่านทาง เรื่องเล่า (Story Telling) การพูดคุยกันอย่างเปิดใจรับฟัง (Dialogue) หรือ Reflective Blog, Reflective Webboard เพื่อให้ผู้เรียนได้เข้าถึงความจริงของชีวิตและโลกไปตามลำดับของแต่ละคน รูปแบบการจัดการเรียนการสอนที่จะช่วยให้เกิด Reflection ครุ่นคิดใคร่ครวญได้ดีควรเน้นการเรียนด้วยตนเอง (Self Directed Learning) การเรียนเป็นกลุ่มย่อยได้ถกแถลง (small Group Discussion) และเรียนจากปัญหาแบบ Problem-based learning

รูปแบบการจัดการเรียนการสอนที่จะช่วยให้เกิด Reflection ครุ่นคิดใคร่ครวญได้ดี

ควรเน้นการเรียนด้วยตนเอง (Sef Directed Learning) การเรียนเป็นกลุ่มย่อยได้ถกแถลง (Small Group Discussion) และเรียนจากปัญหาแบบ Problem-based Learning การวัดและประเมินผล ควรเน้นการชี้แนะแบบ Interactive Feedback อย่าง Active ต่อเนื่องทั้งในชั้นเรียนรวมและแบบส่วนตัว การประเมินควรทำในลักษณะที่เป็น Formative และ

ควรเน้น Self Evaluation

นักเรียนแพทย์รู้สึกว่าการประเมินแบบอิงกลุ่มทำให้เกิดความเครียด และทำให้ผู้เรียน

แก่งแย่งแช่งขัน ถ้าเป็นไปได้ควรประเมินแบบ Summative ในลักษณะผ่าน-ไม่ผ่าน ตามเกณฑ์มาตรฐานขั้นต่ำของความรู้ความสามารถที่ผู้เรียนควรจะมีตามข้อกำหนดขององค์กรวิชาชีพ

การประเมินควรประเมินครบทุกด้านทั้งกาย จิต สังคม และปัญญา ควรใช้เครื่องมือที่

เหมาะสมเช่น Portolio, สังเกตพฤติกรรมโดยตรง 360 องศาและ Authentic Assessment รูปแบบต่างๆ ซึ่งรวมถึงการประเมินโดยชุมชนมีส่วนร่วมด้วย (Public Contribution)

ให้คุณค่ากับผลการประเมินในด้านอื่นๆ นอกจากต้านความรู้ เช่น นิสิตที่จะได้รับเกียรตินิยมควรต้องพิจารณาเรื่องความประพฤติที่ดีงามเป็นส่วนประกอบด้วย

เอกสารฉบับสมบูรณ์