บทคัดย่อ (Abstract)

งานวิจัยนี้เป็นการศึกษาสภาพปัจจุบันของการการจัดการเรียนการสอนภาษาจีนระดับอุดมศึกษาในประเทศไทย เพื่อศึกษาปัญหาการพัฒนาระบบการจัดการเรียนการสอนภาษาจีนระดับอุดมศึกษาในประเทศไทย และความเชื่อมโยงของระดับมัธยมศึกษากับระดับอุดมศึกษา และเพื่อเสนอแนวทางในการพัฒนาระบบการจัดการเรียนการสอนภาษาจีนระดับอุดมศึกษาในประเทศไทยโดยใช้เครื่องมือแบบสอบถามจากสถาบันอุดมศึกษา ที่เปิดการเรียนการสอนภาษาจีนทั่วประเทศจำนวน 80 แห่ง และการสัมภาษณ์อาจารย์หรือผู้เกี่ยวข้องอีกจำนวน 10 คน เพื่อวิเคราะห์ปัญหาการจัดการเรียนการสอนในหลายด้าน ได้แก่ นโยบายและการส่งเสริมการเรียนการสอน หลักสูตรตำราหนังสือแบบเรียนและสื่อการสอน ผู้สอน ผู้เรียน และความร่วมมือการจัดการเรียนการสอนภาษาจีนระดับสถาบันและระดับหน่วยงานที่รับผิดชอบ รวมถึงความเชื่อมโยงของการจัดการเรียนการสอนระดับมัธยมศึกษาและระดับอุดมศึกษา จากการศึกษาวิเคราะห์ พบว่า ระบบการจัดการเรียนการสอนภาษาจีนระดับอุดมศึกษาของไทย แม้ว่าจะมีสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษากระทรวงศึกษาธิการ คอยกำกับดูแลและสนับสนุนส่งเสริมก็ตาม จากการศึกษาทำให้เห็นถึงสภาพและปัญหาในหลายด้าน คือ นโยบายส่งเสริมในภาครัฐนั้น แม้ว่ามีการกำหนดเป็นยุทธ์ศาสตร์ที่ชัดเจน แต่ในทางปฏิบัตินั้นยังไม่เห็นเป็นที่ประจักษ์และไม่ครอบคลุม โดยเฉพาะอย่างยิ่งทิศทางของการเรียนการสอนภาษาจีนในอนาคต ระดับกระทรวงยังขาดหน่วยงานเฉพาะที่กำกับดูแลรับผิดด้านการเรียนการสอนภาษาจีน หลักสูตรภาษาจีนของสถาบันอุดมศึกษายังเป็นหลักสูตรภาษาจีนส่วนใหญ่ แต่มีแนวโน้มเป็นหลักสูตรด้านวิชาชีพมากขึ้น รวมถึงเปิดสอนเป็นวิชาเลือกให้แก่ผู้สนใจต่างคณะวิชาและหลักสูตรภาษาจีนจะเข้าสู่ระบบสหกิจศึกษามากขึ้น จำนวนสถาบันอุดมศึกษาที่เปิดหลักสูตรภาษาจีนขยายตัวไม่มาก แสดงถึงการเรียนการสอนภาษาจีนระดับอุดมศึกษาใกล้ถึงจุดอิ่มตัวสถาบันอุดมศึกษามีการพัฒนาตำราหนังสือและสื่อการสอนมากขึ้น ผู้สอนแม้ว่ามีจำนวนเพิ่มขึ้นแต่ส่วนใหญ่ประสบการณ์การสอนยังไม่มาก จำนวนอาจารย์ที่ดำรงตำแหน่งวิชาการของผู้สอนภาษาจีนระดับอุดมศึกษามีน้อย ผู้เรียนส่วนใหญ่มีพื้นความรู้ภาษาจีนมาก่อนและส่วนใหญ่เคยเรียนในระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย 3 ปี แต่การจัดการเรียนการสอนในระดับอุดมศึกษาส่วนใหญ่ยังไม่ได้เชื่อมโยงความรู้หรือจัดการเรียนการสอนที่เหมาะสม ผู้เรียนส่วนใหญ่ต้องเริ่มเรียนรู้ใหม่ทำให้เกิดการสูญเปล่าทางการศึกษา ความร่วมมือในระดับสถาบันอุดมศึกษากับสถาบันอุดมศึกษาทั้งในและต่างประเทศมีการขยายตัว รวมถึงหน่วยงานที่จัดตั้งภายใต้ความร่วมมือของรัฐบาลจีนและไทย ความร่วมมือระดับรัฐบาลของไทยกับประเทศจีนยังไม่ได้แสดงศักยภาพในการส่งเสริมหรืออำนวยประโยชน์ต่อสถาบันอุดมศึกษาอย่างเต็มที่

จากการศึกษาปัญหาดังกล่าวทำให้ทราบถึงข้อเสนอแนะและแนวทางแก้ปัญหาอันเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาระบบการเรียนการสอนภาษาจีนให้ดีขึ้น ได้แก่ รัฐบาลควรมีหน่วยงานที่กำกับดูแลการเรียนการสอนภาษาจีนระดับอุดมศึกษาโดยตรง ซึ่งกำหนดนโยบายและติดตามประเมินผลการดำเนินงานในแต่ละปี เพื่อทราบปัญหาและสนับสนุนส่งเสริมการเรียนการสอนภาษาจีนอย่างจริงจัง สถาบันอุดมศึกษาควรมีระบบการจัดการเรียนการสอนที่ต่อเนื่องรองรับและพัฒนาศักยภาพของผู้เรียนจากมัธยมศึกษา กระทรวงศึกษาธิการควรมีหนังสือแบบเรียนหรือตำราพื้นฐานที่สามารถใช้สอนในสถาบันอุดมศึกษา สถาบันอุดมศึกษาควรส่งเสริมผู้สอนสร้างผลงานวิชาการและตำแหน่งวิชาการมากขึ้น สร้างลักษณะวิสัยของผู้เรียนให้ใฝ่รู้หมั่นศึกษาอย่างมีเป้าหมายในอนาคต สภาพการจัดการเรียนการสอนและปัญหา รวมถึงข้อเสนอแนะและแนวทางแก้ไขทั้งในจุลภาคและมหภาคเหล่านี้จะช่วยให้สถาบันอุดมศึกษา หน่วยงาน ผู้บริหารที่เกี่ยวข้องสามารถมองปัญหาการพัฒนาระบบการศึกษาการเรียนการสอนภาษาจีนระดับอุดมศึกษาในประเทศไทยได้อย่างชัดเจนยิ่งขึ้น

เอกสารฉบับสมบูรณ์

• เอกสารผลงานวิจัย ส่วนที่ 1 ดาวน์โหลดเอกสาร