บทคัดย่อ (Abstract)

วิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาปัจจัยเสี่ยงทางสังคมของเด็กและเยาวชนระดับประถมศึกษาในเขตเทศบาลนครอุดรธานี 2) ศึกษาภูมิคุ้มกันทางสังคมของเด็กและเยาวชนระดับประถมศึกษาในเขตเทศบาลนครอุดรธานี 3) กําหนดยุทธศาสตร์การเสริมสร้างภูมิคุ้มกันทางสังคมของเด็กและเยาวชน ระดับประถมศึกษาในเขตเทศบาลนครอุดรธานี 4) เพื่อทดลองและประเมินผลการใช้ยุทธศาสตร์การเสริมสร้างภูมิคุ้มกันทางสังคมของเด็กและเยาวชนระดับประถมศึกษาในเขตเทศบาลนครอุดรธานี เป็นการวิจัยแบบผสม (Mixed Method Research) ดําเนินการวิจัย 4 ระยะ ตามวัตถุประสงค์ ประชากรและกลุ่มเป้าหมาย ได้แก่ นักเรียนระดับประถมศึกษาในเขตเทศบาลนครอุดรธานี 1,012 คน ผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง 20 คน ผู้เชี่ยวชาญ 20 คน ผู้ทรงคุณวุฒิ 30 คน และนักเรียนชั้นป.6 จํานวน 47 คน เครื่องมือวิจัยใช้แบบสอบถามประเด็นคําถาม แบบบันทึกข้อมูล และแบบประเมินวิเคราะห์สังเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา ใช้สถิติค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

ผลการวิจัยพบว่า

1.ปัจจัยเสี่ยงของเด็กและเยาวชนภาพรวม ด้านคุณธรรม จริยธรรม ด้านสุขภาพ ด้านสื่อ ด้านอบายมุข และด้านเพศ ตามลําดับ

2. ภูมิคุ้มกันทางสังคมของเด็กและเยาวชนระดับประถมศึกษาในเขตเทศบาลนครอุดรธานี 2 ด้าน คือ

2.1 ระบบและกลไกภูมิคุ้มกันทางสังคมของเด็กและเยาวชนระดับประถมศึกษาในเขตเทศบาลนครอุดรธานี 4 ด้าน ได้แก่ 1) ระบบและกลไกด้านบุคคล พบว่าเด็กและเยาวชน เป็นวัยช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อพ่อแม่และครอบครัวจะต้องให้ความเข้าใจ สนใจเป็นพิเศษ 2) ระบบและกลไกค้านครอบครัว พบว่า หากครอบครัวมีความรักความอบอุ่นก็จะไม่มีปัญหาแก่เด็กและเยาวชน 3) ระบบและกลไกด้านชุมชน พบว่า ชุมชนเป็นสถานที่ขัดเกลาให้เด็กและเยาวชนเป็นคนดี 4) ระบบและกลไกด้านหน่วยงานที่เกี่ยวข้องพบว่า หากระบบกฎหมายมีความเข้มแข็งจะทําให้ ปัญหาเด็กและเยาวชนลดลง

2.2 การเสริมสร้างภูมิคุ้มกันทางสังคมของเด็กและเยาวชน พบว่า 1) ด้านบุคคล ควรปลูกฝังเด็กและเยาวชนโดยให้ความรู้เรื่องต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับตัวเด็กและเยาวชน 2) ด้านครอบครัว จัดกิจกรรมส่งเสริมให้ครอบครัวมีความเข้มแข็ง 3) ด้านชุมชน ควรจัดอบรมให้ความรู้ทุกฝ่ายเพื่อช่วยกันดูแลเด็กและเยาวชน 4) ด้านกฎหมาย ควรใช้กฎหมายเกี่ยวกับเด็กและเยาวชนอย่างเคร่งครัดเข้มงวด 5) ด้านอื่นๆ ควรให้เด็กมีความรู้เท่าทันสื่อ นําวิถีชีวิตชาวพุทธให้เด็กได้เรียนรู้และผู้ใหญ่เป็นแบบอย่างที่ดี

3. ยุทธศาสตร์การเสริมสร้างภูมิคุ้มกันทางสังคมของเด็กและเยาวชนระดับประถมศึกษา ในเขตเทศบาลนครอุดรธานี ได้ 4 ยุทธศาสตร์ประกอบด้วย 1) การเสริมสร้างภูมิคุ้มกันทางสังคมของเด็กและเยาวชน 2) การพัฒนาความเข้มแข็งทางด้านร่างกายและจิตใจของเด็กและเยาวชน 3) การพัฒนาคุณธรรมและจริยธรรมของเด็กและเยาวชน 4) การพัฒนาประสิทธิภาพของระบบและกลไกคุ้มครองเด็กและเยาวชน เมื่อประเมินผลความเหมาะสมและความเป็นไปได้ พบว่าค่าเฉลี่ย มีค่ามากกว่า 3.50 ทุกด้าน

4. การทดลองและประเมินผลการใช้ยุทธศาสตร์การเสริมสร้างภูมิคุ้มกันทางสังคมของเด็กและเยาวชนระดับประถมศึกษาในเขตเทศบาลนครอุดรธานี การทดลองใช้ยุทธศาสตร์ในโรงเรียนบ้านหมากแข้ง อําเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี กับนักเรียนชั้น ป. 6 ใช้เวลา 4 เดือน และประเมินผลการใช้ยุทธศาสตร์กับ 2 กลุ่ม ได้แก่ นักเรียนและผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง ผลการประเมินผลนักเรียนมีพฤติกรรมดีขึ้นและมีความรู้เพิ่มมากขึ้น ส่วนผู้มีส่วนเกี่ยวข้องพบว่าค่าเฉลี่ย มีค่าเฉลี่ยมากกว่า 3.50 ผ่านการประเมิน

เอกสารฉบับสมบูรณ์